czwartek, 7 kwietnia 2016

WW, IG, insulina



Te trzy terminy są dobrze znane diabetykom – związane są bowiem z cukrzycą. Warto jednak, by poznały je także osoby zdrowe – mogą się przydać w planowaniu codziennej diety.

Insulina jest hormonem białkowym, który odpowiada za prawidłowa przemianę węglowodanową w organizmie. Nazwa insulina z łac. oznacza insula - wyspa i pochodzi od wysepek Langerhansa trzustki, gdzie insulina jest produkowana. Stamtąd wydzielana jest w małych ilościach przez cała dobę do krwi, jej produkcja wzrasta, gdy poczujemy zapach jedzenia. Komórki trzustki mają własny „sterownik”, który decyduje o porze i ilości wydzielonej insuliny, informuje, kiedy i ile w danej chwili jej potrzeba.

Poziom cukru u człowieka nie mającego cukrzycy nawet po bardzo dużym i słodkim posiłku nie będzie odbiegał od normy, tzn. nie przekroczy wartości 160 mg% (8,9 mmol/l), czyli progu nerkowego dla glukozy.

Insulina została odkryta w 1922 roku przez Fredericka Bantinga i jego asystenta Charlesa Besta. Było to jedno z ważniejszych odkryć medycyny w tamtym czasie i stanowiło przełom w leczeniu cukrzycy. W 1923 roku za odkrycie insuliny Banting otrzymał Nagrodę Nobla.

WW - wymiennik węglowodanowy (inaczej jednostka chlebowa) równa się tylu gramom danego produktu, które zawierają 10 g węglowodanów przyswajalnych przez organizm.

Na przykład jedna kajzerka zawiera 3 WW, co oznacza, że poziom cukru we krwi rośnie tak, jak po spożyciu 30 g (3 x 10 g) czystego cukru.

Węglowodany przyswajalne to np. skrobia, cukier buraczany (sacharoza), cukier mleczny (laktoza), natomiast węglowodany nieprzyswajalne to np. błonnik pokarmowy.

Po ustaleniu, ile WW należy spożywać, np. na śniadanie, posiłki należy komponować tak, aby w kolejnych dniach śniadania zawierały podobną liczbę WW. Dzięki temu można zapobiec wahaniom poziomu cukru we krwi.

IG - indeks glikemiczny (ang. glycemic index) szereguje produkty żywnościowe na podstawie ich wpływu na poziom cukru we krwi i czas pojawienia się tego wpływu. Pojęcie to pojawia się nie tylko w leczeniu cukrzycy, ale także w niektórych dietach odchudzających.

Indeks glikemiczny jest definiowany jako średni, procentowy wzrost stężenia glukozy we krwi po spożyciu przez reprezentatywną statystycznie próbkę ludzi 50 g danego produktu. Wzrost poziomu cukru we krwi w przypadku spożycia 50 gramów glukozy przyjęto jako podstawę skali (100%).

Im wyższa wartość IG danego produktu, tym wyższy poziom cukru we krwi po spożyciu tego produktu. Produkty o wysokim indeksie powodują zarówno wysoki szczytowy poziom cukru we krwi jak i utrzymywanie się podwyższonego poziomu cukru przez dłuższy czas.

Powolne przyswajanie i stopniowy wzrost oraz spadek poziomu cukru we krwi po spożyciu produktów o niskim indeksie glikemicznym, ułatwia kontrolę poziomu cukru we krwi u osób chorych na cukrzycę. Jest to również zalecane dla osób zdrowych, ponieważ powoduje mniejsze wydzielanie hormonu insuliny. Wolne przyswajanie pozwala ograniczyć apetyt. Z dietetycznego punktu widzenia najkorzystniejsze są produkty, których IG nie przekracza 50 (tzw. dobre węglowodany).

Różne źródła podają jednak różne wartości IG w zależności od warunków badań testowych.

Wyróżniamy trzy progi wartości IG:
*niski <50 br="">*średni między 50 a 75,
*wysoki >75.

Wysoki indeks glikemiczny mają wysoko przetworzone produkty zbożowe – biała mąka, białe pieczywo, ciastka, itp. Również ziemniaki poddane obróbce termicznej przewyższają IG cukru stołowego (o 50%!). Odwrotnie - większość warzyw, owoce i nasiona roślin strączkowych mają niski indeks glikemiczny.

IG produktów spożywanych w ich naturalnej postaci jest znacznie niższy niż gotowanych lub przetworzonych w inny sposób. Pełnoziarniste płatki zbożowe i pieczywo z pełnej mąki zawierają dużo błonnika, witamin i pierwiastków śladowych, które mają zdolność obniżania wysokiego poziomu glukozy we krwi. Obecność błonnika pomaga obniżyć poziom glukozy we krwi i stężenie insuliny.

Indeks glikemiczny wzrasta, kiedy pokarm podlega obróbce termicznej (gotowanie).

Zrównoważona dieta obniża indeks glikemiczny. Na przykład, w przypadku spaghetti spożytego oddzielnie wynosi on 65. Jeśli jednak makaron jest częścią zbilansowanego posiłku, jego IG spada do 30. Obecność tłuszczów i białka wydłuża czas pasażu jelitowego (przejścia treści pokarmowej z żołądka do dwunastnicy, czyli do jelita).

Większość pacjentów leczonych insuliną zna doskonale objawy zbliżającego się niedocukrzenia. Stanowi ono najczęściej konsekwencje nadmiaru insuliny, opuszczenia lub opóźnienia posiłku, może też być następstwem zbyt intensywnego wysiłku fizycznego.

W aptekach dostępny jest GlucaGen® 1mg HypoKit w zestawach do jednorazowego podania Glukagon zawiera jednorazową dawkę biosyntetycznego ludzkiego glukagonu (0,001 g) oraz strzykawkę z rozpuszczalnikiem. Zestaw taki można mieć zawsze przy sobie, w podręcznej torebce czy podróżnej walizce (należy przechowywać w temperaturze pokojowej).

Glukagon powoduje uwolnienie glukozy magazynowanej w wątrobie i w krótkim czasie podwyższa jej poziom we krwi. Działa skutecznie zarówno po podaniu dożylnym, jak i domieśniowym lub podskórnym.

Dzieciom o masie ciała poniżej 25 kg zaleca się jednorazowo 0,0005 g (połowa zawartości strzykawki). Leczenie powinno być uzupełnione doustnym podaniem węglowodanów.

Specjalnie dla chorych na cukrzycę przygotowano mieszczącą się w portfelu kartkę pierwszej pomocy, która może mieć ogromne znaczenie w stanach hipoglikemii.


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Oceń stan swojego zdrowia - dieta