Na stężenie glukozy we krwi wpływa zarówno ilość węglowodanów, jak i ich rodzaj. Monitorowanie całkowitej zawartości węglowodanów w diecie ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia optymalnej kontroli glikemii. Dodatkowe korzyści może przynieść obliczanie wskaźnika glikemicznego lub obciążenia glikemicznego.
W leczeniu cukrzycy nie zaleca się stosowania diet ubogo węglowodanowych (spożycie węglowodanów < 130 g dziennie). Bardzo ważne jest utrzymywanie odpowiedniej wagi. Wszystkim dorosłym z nadwagą (BMI 25–29,9 kg/m2) lub otyłością (BMI >= 30,0 kg/m2), chorym na cukrzycę typu 2 lub zagrożonym rozwojem tego schorzenia, lekarze zalecają zmniejszenie masy ciała. Trzeba jednak pamiętać, by odchudzać się „z głową”. Nie wolno stosować żadnych „cudownych” diet. Podstawową metodą jest ograniczenie podaży kalorii i (lub) zwiększenie aktywności fizycznej. Umiarkowane zmniejszenie bilansu kalorycznego spowoduje wolną, ale postępującą utratę masy ciała - ok. 1 kg na tydzień. Dla większości pacjentów diety odchudzające powinny dostarczać co najmniej 1000–1200 kcal dziennie dla kobiet i 1200–1600 kcal dla mężczyzn.
Dieta, nie tylko zresztą osoby chorej na cukrzycę, powinna zawierać węglowodany, tłuszcze, białka, witaminy oraz mikroelementy. Węglowodany o niskim indeksie glikemicznym (
Chorzy leczeni metodą intensywnej funkcjonalnej insulinoterapii powinni dostosowywać dawki insuliny do ilości i składu spożywanych posiłków, a leczeni stałymi dawkami insuliny powinni każdego dnia przyjmować podobną porcję węglowodanów.
30–35 proc. wartości energetycznej diety powinny zapewnić tłuszcze, z czego mniej niż 10 proc. powinny stanowić tłuszcze nasycone; u chorych, u których stężenie cholesterolu frakcji LDL wynosi > 100 mg/dl (> 2,6 mmol/l), ilość tę należy zmniejszyć poniżej 7 proc;
10 proc. wartości energetycznej diety powinny zapewnić tłuszcze jednonienasycone;
Około 6–10 proc. tłuszcze wielonienasycone, w tym kwasy tłuszczowe omega 6 5-8 proc., a kwasy tłuszczowe omega 3 – 1-2 proc. Dzienna porcja cholesterolu w diecie nie powinna przekraczać 300 mg (7,8 mmol), a u chorych ze stężeniem cholesterolu frakcji LDL > 100 mg/dl (> 2,6 mmol/l) ilość tę należy zmniejszyć do poniżej 200 mg (5,2 mmol).
Aby obniżyć stężenie cholesterolu frakcji LDL, należy zmniejszyć ilość tłuszczów nasyconych w diecie (jeżeli pożądane jest zmniejszenie masy ciała) lub zastąpić je węglowodanami i tłuszczami jednonienasyconymi. Pożądane jest też ograniczenie spożycia izomerów trans kwasów tłuszczowych.
Udział energetyczny białek w diecie powinien wynosić 15–20 proc., przy czym połowę powinny stanowić białka zwierzęce, a połowę – roślinne. U chorych z wyrównaną cukrzycą typu 2 spożywanie białka nie powoduje wzrostu glikemii; u chorych z nie wyrównaną cukrzycą zapotrzebowanie na białko może być wyższe niż u chorych charakteryzujących się prawidłową glikemią (nie większe jednak niż w ogólnych zaleceniach dietetycznych).
Dieta wysokobiałkowa, nisko węglowodanowa może prowadzić do szybkiego zmniejszenia masy ciała i poprawy wyrównania glikemii.
Jeśli dieta jest zrównoważona i urozmaicona, organizm dostaje odpowiednią dawkę witamin i mikroelementów. Ponieważ nie ma przekonujących dowodów na korzyści wynikające z suplementacji witamin lub mikroelementów u chorych, u których nie stwierdza się ich niedoborów – nie ma potrzeby dodatkowego przyjmowana preparatów witaminowych.
Wyjątek stanowi przyjmowanie przez kobiety kwasu foliowego w okresie planowania ciąży i w czasie ciąży w profilaktyce wad wrodzonych u płodu oraz wapnia w profilaktyce chorób kości (osteoporozy).
Chorzy na cukrzycę nie muszą odmawiać sobie alkoholu w rozsądnych dawkach.
Wypicie 20 g alkoholu przez kobiety i 30 g alkoholu przez mężczyzn nie musi prowadzić do pogorszenia wyrównania cukrzycy. Warto jednak pamiętać, by dla uniknięcia ryzyka hipoglikemii, alkohol był spożywany łącznie z posiłkiem.
Dieta dla kobiet w ciąży i karmiących piersią powinna zawierać 40–50 proc. węglowodanów (z przewagą węglowodanów złożonych — warzywa, pieczywo, kasze), 30 proc. białka (1,3 g na kg masy ciała) oraz 20–30 proc. tłuszczów (w równych częściach nasyconych i wielo nienasyconych).
Ilość kalorii zależy od masy ciała, wzrostu, aktywności fizycznej i wieku. Zapotrzebowanie kaloryczne wynosi około 35 kcal na kg należnej masy ciała, czyli 1500 –2400 kcal. U pacjentek z nadwagą zalecana jest dieta niskokaloryczna.
Pożywienie powinno zapewniać prawidłowy przyrost masy ciała, czyli średnio 8–12 kg w zależności od wyjściowej masy ciała (od około 7 kg dla BMI >29,0 kg/m2 do 18 kg dla BMI
Chorzy na cukrzycę powikłaną nefropatią powinni ograniczyć dzienne spożycie białka do < 0,8 g na kg masy ciała (ok. 10 proc. dobowej podaży kalorii).
Chorzy z zaburzeniami gospodarki lipidowej powinni ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych
Chorzy z nadciśnieniem tętniczym muszą ograniczyć spożycie alkoholu — mężczyźni mogą maksymalnie wypić do 20–30 g etanolu dziennie, a kobiety 10–20 g.
Ważne jest też ograniczenie spożycia soli kuchennej — dzienna ilość nie powinna przekraczać 6 g NaCl lub 100 mmol sodu.
Dieta, nie tylko zresztą osoby chorej na cukrzycę, powinna zawierać węglowodany, tłuszcze, białka, witaminy oraz mikroelementy. Węglowodany o niskim indeksie glikemicznym (
Chorzy leczeni metodą intensywnej funkcjonalnej insulinoterapii powinni dostosowywać dawki insuliny do ilości i składu spożywanych posiłków, a leczeni stałymi dawkami insuliny powinni każdego dnia przyjmować podobną porcję węglowodanów.
30–35 proc. wartości energetycznej diety powinny zapewnić tłuszcze, z czego mniej niż 10 proc. powinny stanowić tłuszcze nasycone; u chorych, u których stężenie cholesterolu frakcji LDL wynosi > 100 mg/dl (> 2,6 mmol/l), ilość tę należy zmniejszyć poniżej 7 proc;
10 proc. wartości energetycznej diety powinny zapewnić tłuszcze jednonienasycone;
Około 6–10 proc. tłuszcze wielonienasycone, w tym kwasy tłuszczowe omega 6 5-8 proc., a kwasy tłuszczowe omega 3 – 1-2 proc. Dzienna porcja cholesterolu w diecie nie powinna przekraczać 300 mg (7,8 mmol), a u chorych ze stężeniem cholesterolu frakcji LDL > 100 mg/dl (> 2,6 mmol/l) ilość tę należy zmniejszyć do poniżej 200 mg (5,2 mmol).
Aby obniżyć stężenie cholesterolu frakcji LDL, należy zmniejszyć ilość tłuszczów nasyconych w diecie (jeżeli pożądane jest zmniejszenie masy ciała) lub zastąpić je węglowodanami i tłuszczami jednonienasyconymi. Pożądane jest też ograniczenie spożycia izomerów trans kwasów tłuszczowych.
Udział energetyczny białek w diecie powinien wynosić 15–20 proc., przy czym połowę powinny stanowić białka zwierzęce, a połowę – roślinne. U chorych z wyrównaną cukrzycą typu 2 spożywanie białka nie powoduje wzrostu glikemii; u chorych z nie wyrównaną cukrzycą zapotrzebowanie na białko może być wyższe niż u chorych charakteryzujących się prawidłową glikemią (nie większe jednak niż w ogólnych zaleceniach dietetycznych).
Dieta wysokobiałkowa, nisko węglowodanowa może prowadzić do szybkiego zmniejszenia masy ciała i poprawy wyrównania glikemii.
Jeśli dieta jest zrównoważona i urozmaicona, organizm dostaje odpowiednią dawkę witamin i mikroelementów. Ponieważ nie ma przekonujących dowodów na korzyści wynikające z suplementacji witamin lub mikroelementów u chorych, u których nie stwierdza się ich niedoborów – nie ma potrzeby dodatkowego przyjmowana preparatów witaminowych.
Wyjątek stanowi przyjmowanie przez kobiety kwasu foliowego w okresie planowania ciąży i w czasie ciąży w profilaktyce wad wrodzonych u płodu oraz wapnia w profilaktyce chorób kości (osteoporozy).
Chorzy na cukrzycę nie muszą odmawiać sobie alkoholu w rozsądnych dawkach.
Wypicie 20 g alkoholu przez kobiety i 30 g alkoholu przez mężczyzn nie musi prowadzić do pogorszenia wyrównania cukrzycy. Warto jednak pamiętać, by dla uniknięcia ryzyka hipoglikemii, alkohol był spożywany łącznie z posiłkiem.
Dieta dla kobiet w ciąży i karmiących piersią powinna zawierać 40–50 proc. węglowodanów (z przewagą węglowodanów złożonych — warzywa, pieczywo, kasze), 30 proc. białka (1,3 g na kg masy ciała) oraz 20–30 proc. tłuszczów (w równych częściach nasyconych i wielo nienasyconych).
Ilość kalorii zależy od masy ciała, wzrostu, aktywności fizycznej i wieku. Zapotrzebowanie kaloryczne wynosi około 35 kcal na kg należnej masy ciała, czyli 1500 –2400 kcal. U pacjentek z nadwagą zalecana jest dieta niskokaloryczna.
Pożywienie powinno zapewniać prawidłowy przyrost masy ciała, czyli średnio 8–12 kg w zależności od wyjściowej masy ciała (od około 7 kg dla BMI >29,0 kg/m2 do 18 kg dla BMI
Chorzy na cukrzycę powikłaną nefropatią powinni ograniczyć dzienne spożycie białka do < 0,8 g na kg masy ciała (ok. 10 proc. dobowej podaży kalorii).
Chorzy z zaburzeniami gospodarki lipidowej powinni ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych
Chorzy z nadciśnieniem tętniczym muszą ograniczyć spożycie alkoholu — mężczyźni mogą maksymalnie wypić do 20–30 g etanolu dziennie, a kobiety 10–20 g.
Ważne jest też ograniczenie spożycia soli kuchennej — dzienna ilość nie powinna przekraczać 6 g NaCl lub 100 mmol sodu.
Posty
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz