Żywienie człowieka

TŁUSZCZE

Do tłuszczów należy szereg związków chemicznych, wśród których można wyróżnić różne grupy. Dwie dla nas najważniejsze to:

1. tłuszcze właściwe czyli triglicerydy
2. steroidy.

Należałoby jednak wymienić choćby z nazwy w tym miejscu również inne grupy tłuszczów, takie jak sfingolipidy, cerebrozydy, fosfolipidy,glikolipidy, sulfolipidy, aminolipidy czy lipoproteiny. Odgrywają one swoje istotne role w organizmie, jednak, zważywszy, że ilościowo nie ma ich w naszym ciele dużo, a na Diecie Optymalnej ich niedobór nam nie grozi, na razie nie będziemy się nad nimi zbyt mocno rozwodzić.

Kwasy tłuszczowe

Kwas tłuszczowy zbudowany jest z łańcucha węglowego otoczonego ze wszech stron wodorami. Dwa podstawowe kwasy tłuszczowe to kwas palmitynowy (6) (16 atomów węgla) i stearynowy (7) (18 atomów węgla). Są one podstawowym budulcem wszelkich błon komórkowych. Są to kwasy
nasycone, gdyż liczba atomów wodoru wokół łańcucha węglowego jest największa jak może być. Drugą grupą kwasów tłuszczowych są kwasy nienasycone. Nie mają one pełnego obsadzenia wodorami wszystkich możliwych miejsc. Najczęstszym kwasem nienasyconym jest 18-węglowy
kwas oleinowy (8).Kwasy tłuszczowe nienasycone są w temperaturze pokojowej zasadniczo cieczami, podczas gdy nasycone mają konsystencję stałą.

W przyrodzie występuje przede wszystkim forma cis. Zagięcie cząsteczki w formie cis powoduje, że leżące koło siebie cząsteczki różnych kwasów tłuszczowych trudniej dopasowują się do siebie, wzrasta przez to "płynność" całego tłuszczu. Forma trans powstaje przede wszystkim jako produkt uboczny podczas procesu wysycania kwasów tłuszczowych przy produkcji margaryny. Niewielka część ilość kwasów trans pochodzi ze spożywanych tłuszczów przeżuwaczy, u których powstają one w przewodzie pokarmowym w wyniku działania mikroorganizmów.

Druga grupa tłuszczów to steroidy.Najważniejszym, kluczowym przedstawicielem tej grupy związków jest cholesterol. Cholesterol raz przyswojony lub zsyntetyzowany nie może zostać rozłożony ani spalony. Nie jest więc paliwem. 

Jedyna droga usuwania cholesterolu z organizmu to zamiana go na kwas żółciowy i wydalenie ze stolcem.

Chleb prądnicki

Już w XIX wieku o chlebie tym pisał Wincenty Pol. 

Uznał go za najlepszy chleb pod słońcem, szczególnie, gdy doda się do niego odrobiny masła krakowskiego.

Historia chleba prądnickiego jest bardzo długa. Sławę swą zyskał już za czasów Stanisława Augusta i niezmiennie królował na biesiadnych stołach podczas słynnych obiadów czwartkowych. Zresztą był on jedną z ulubionych atrakcji. Nie dało się go bowiem nie zauważyć. W porównaniu do dzisiejszego chleba, który można kupić w piekarni, chleb prądnicki był 50 razy cięższy.

Obecnie chleb prądnicki na polskie stoły przywrócił działający od kilkudziesięciu lat piekarz Antoni Madeja. 

Chleb z niej jest naprawdę wyśmienity, a kupują go nie tylko zwykli smakosze, ale także ci, którzy zaopatrują stoły dla znakomitych gości. 

Żywienie malucha

Do tej pory dziecko chętnie próbowało wszystkiego co nowe, jednak tuż po drugich urodzinach okazuje się, że większości rzeczy nie lubi i najchętniej w ogóle by nie jadło. 

Jak przekonać niesfornego malucha do jedzenia, a może nie trzeba go wcale przekonywać ?

Co drugie dziecko w wieku około dwóch lat uważane jest przez rodziców za klasyczny przykład niejadka. Pediatrzy jednak zgodnie twierdzą, że w większości przypadków zwyczajnie nie mają racji. Prawda w gruncie rzeczy jest taka, że malutki brzuszek dziecka nie jest w stanie pomieścić takiej ilości pożywienia jaką rodzice uważają za odpowiednią. 

Porcja jedzenia dla dziecka w wieku dwóch lat powinna być o połowę mniejsza niż w przypadku osoby dorosłej. Zatem może warto przyjrzeć się talerzowi dziecka i racjonalnie ocenić, czy przypadkiem nie ma na nim za dużo jedzenia ? Oczywiście istnieją także inne powody braku apetytu. 

Warto zwrócić uwagę na ilość płynów jakie przyjmuje dziecko w ciągu dnia. Jeśli okaże się, że maluch wypija kilka butelek soków, słodkich napojów czy mleka dziennie, to nic dziwnego, że nie chce jeść. Bardziej kaloryczne napoje niech stanowią część posiłku, a gdy dziecku chce się pić niech dostanie wodę mineralną lub źródlaną. 

A co ze słodyczami ? Sprawa jest oczywista, słodycze nie tylko osłabiają apetyt dziecka, ale z czasem mogą przyczynić się do nadwagi czy próchnicy zębów. 

Częstym błędem rodziców jest również karmienie. Być może właśnie dlatego pojawia się problem braku apetytu. Dwulatek z reguły chętniej uczestniczy w posiłku gdy może jeść samodzielnie. 

Z tego samego powodu zrezygnujmy z oglądania telewizji podczas posiłku oraz zabawiania dziecka.

Dieta diabetyków

Dieta chorego na cukrzycę powinna spełniać generalne zalecenia dietetyczne zdrowego żywienia. 

Na stężenie glukozy we krwi wpływa zarówno ilość węglowodanów, jak i ich rodzaj. Monitorowanie całkowitej zawartości węglowodanów w diecie ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia optymalnej kontroli glikemii. Dodatkowe korzyści może przynieść obliczanie wskaźnika glikemicznego lub obciążenia glikemicznego.

W leczeniu cukrzycy nie zaleca się stosowania diet ubogo węglowodanowych (spożycie węglowodanów < 130 g dziennie). Bardzo ważne jest utrzymywanie odpowiedniej wagi. Wszystkim dorosłym z nadwagą (BMI 25–29,9 kg/m2) lub otyłością (BMI >= 30,0 kg/m2), chorym na cukrzycę typu 2 lub zagrożonym rozwojem tego schorzenia, lekarze zalecają zmniejszenie masy ciała. Trzeba jednak pamiętać, by odchudzać się „z głową”. Nie wolno stosować żadnych „cudownych” diet. Podstawową metodą jest ograniczenie podaży kalorii i (lub) zwiększenie aktywności fizycznej. Umiarkowane zmniejszenie bilansu kalorycznego spowoduje wolną, ale postępującą utratę masy ciała - ok. 1 kg na tydzień. Dla większości pacjentów diety odchudzające powinny dostarczać co najmniej 1000–1200 kcal dziennie dla kobiet i 1200–1600 kcal dla mężczyzn.

Dieta, nie tylko zresztą osoby chorej na cukrzycę, powinna zawierać węglowodany, tłuszcze, białka, witaminy oraz mikroelementy. Węglowodany o niskim indeksie glikemicznym (
Chorzy leczeni metodą intensywnej funkcjonalnej insulinoterapii powinni dostosowywać dawki insuliny do ilości i składu spożywanych posiłków, a leczeni stałymi dawkami insuliny powinni każdego dnia przyjmować podobną porcję węglowodanów.

30–35 proc. wartości energetycznej diety powinny zapewnić tłuszcze, z czego mniej niż 10 proc. powinny stanowić tłuszcze nasycone; u chorych, u których stężenie cholesterolu frakcji LDL wynosi > 100 mg/dl (> 2,6 mmol/l), ilość tę należy zmniejszyć poniżej 7 proc;

10 proc. wartości energetycznej diety powinny zapewnić tłuszcze jednonienasycone;

Około 6–10 proc. tłuszcze wielonienasycone, w tym kwasy tłuszczowe omega 6 5-8 proc., a kwasy tłuszczowe omega 3 – 1-2 proc. Dzienna porcja cholesterolu w diecie nie powinna przekraczać 300 mg (7,8 mmol), a u chorych ze stężeniem cholesterolu frakcji LDL > 100 mg/dl (> 2,6 mmol/l) ilość tę należy zmniejszyć do poniżej 200 mg (5,2 mmol).

Aby obniżyć stężenie cholesterolu frakcji LDL, należy zmniejszyć ilość tłuszczów nasyconych w diecie (jeżeli pożądane jest zmniejszenie masy ciała) lub zastąpić je węglowodanami i tłuszczami jednonienasyconymi. Pożądane jest też ograniczenie spożycia izomerów trans kwasów tłuszczowych.

Udział energetyczny białek w diecie powinien wynosić 15–20 proc., przy czym połowę powinny stanowić białka zwierzęce, a połowę – roślinne. U chorych z wyrównaną cukrzycą typu 2 spożywanie białka nie powoduje wzrostu glikemii; u chorych z nie wyrównaną cukrzycą zapotrzebowanie na białko może być wyższe niż u chorych charakteryzujących się prawidłową glikemią (nie większe jednak niż w ogólnych zaleceniach dietetycznych).

Dieta wysokobiałkowa, nisko węglowodanowa może prowadzić do szybkiego zmniejszenia masy ciała i poprawy wyrównania glikemii.

Jeśli dieta jest zrównoważona i urozmaicona, organizm dostaje odpowiednią dawkę witamin i mikroelementów. Ponieważ nie ma przekonujących dowodów na korzyści wynikające z suplementacji witamin lub mikroelementów u chorych, u których nie stwierdza się ich niedoborów – nie ma potrzeby dodatkowego przyjmowana preparatów witaminowych.

Wyjątek stanowi przyjmowanie przez kobiety kwasu foliowego w okresie planowania ciąży i w czasie ciąży w profilaktyce wad wrodzonych u płodu oraz wapnia w profilaktyce chorób kości (osteoporozy).

Chorzy na cukrzycę nie muszą odmawiać sobie alkoholu w rozsądnych dawkach.

Wypicie 20 g alkoholu przez kobiety i 30 g alkoholu przez mężczyzn nie musi prowadzić do pogorszenia wyrównania cukrzycy. Warto jednak pamiętać, by dla uniknięcia ryzyka hipoglikemii, alkohol był spożywany łącznie z posiłkiem.

Dieta dla kobiet w ciąży i karmiących piersią powinna zawierać 40–50 proc. węglowodanów (z przewagą węglowodanów złożonych — warzywa, pieczywo, kasze), 30 proc. białka (1,3 g na kg masy ciała) oraz 20–30 proc. tłuszczów (w równych częściach nasyconych i wielo nienasyconych).
Ilość kalorii zależy od masy ciała, wzrostu, aktywności fizycznej i wieku. Zapotrzebowanie kaloryczne wynosi około 35 kcal na kg należnej masy ciała, czyli 1500 –2400 kcal. U pacjentek z nadwagą zalecana jest dieta niskokaloryczna.

Pożywienie powinno zapewniać prawidłowy przyrost masy ciała, czyli średnio 8–12 kg w zależności od wyjściowej masy ciała (od około 7 kg dla BMI >29,0 kg/m2 do 18 kg dla BMI

Chorzy na cukrzycę powikłaną nefropatią powinni ograniczyć dzienne spożycie białka do < 0,8 g na kg masy ciała (ok. 10 proc. dobowej podaży kalorii).

Chorzy z zaburzeniami gospodarki lipidowej powinni ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych

Chorzy z nadciśnieniem tętniczym muszą ograniczyć spożycie alkoholu — mężczyźni mogą maksymalnie wypić do 20–30 g etanolu dziennie, a kobiety 10–20 g.

Ważne jest też ograniczenie spożycia soli kuchennej — dzienna ilość nie powinna przekraczać 6 g NaCl lub 100 mmol sodu.

Jakie składniki powinna zawierać dieta osoby z chorobą Hashimoto?

Pomocą dla systemu obronnego organizmu jest sprawnie działający przewód pokarmowy, który jest największym organem układu immunologicznego. 

W związku z tym to, co dostarczamy organizmowi, ma kolosalne przełożenie na jego kondycję. Błona śluzowa jelita i jej flora bakteryjna stanowią jedną z głównych barier dla szkodliwych składników dostarczanych wraz z pożywieniem.

Jadłospis powinien uwzględniać pre- i probiotyki, by zadbać o prawidłowy balans mikroflory jelit, jak również o prawidłową podaż białka. Jest ono niezbędne do produkowania przeciwciał w organizmie, których zadaniem jest obrona przed wirusami i bakteriami.

Ważną rolę spełniają kwasy tłuszczowe omega 3 - mobilizują one organizm do produkcji limfocytów. Przeciwutleniacze zwalczające wolne rodniki (wit. C, wit. A, cynk, selen, flawonoidy), które znajdziemy głównie w świeżych sezonowych warzywach i owocach a w okresie jesienno-zimowym w mrożonkach.

Na spadek odporności w naszym organizmie mają wpływ również niedobory np. żelaza. Poprzez rozsądne połączenie tych współdziałających ze sobą naturalnych substancji procesy zapalne w organizmie mogą zostać wyhamowane, a zaburzony system immunologiczny powrócić do równowagi.

Jak wspomóc leczenie choroby Hashimoto?

Samo przyjmowanie hormonów tarczycy z powodu niedoczynności tarczycy, nie gwarantuje, że stan zdrowia i jakość życia się polepszą. 

Pierwszorzędne znaczenie ma dieta. Pojawienie się choroby powinno stanowić impuls do trwałej zmiany nawyków i przyzwyczajeń związanych z odżywianiem. Choroba wpływa na spowolnienie metabolizmu i związana jest również z obniżoną lub rozchwianą odpornością organizmu.
Dlatego leczenie powinno przebiegać wraz z konsultacją u doświadczonego dietetyka, który stworzy indywidualną dietę. To warunek poprawy metabolizmu i wzmocnienia bariery odpornościowej za pomocą odpowiedniego odżywiania. 

Ogólny stan zdrowia poprawia wykluczenie z jadłospisu zarówno cukrów prostych, jak i składników żywności, które nie są prawidłowo trawione i przyswajane a mogą być również potencjalnymi alergenami np. laktozy, kazeiny czy glutenu.

Jak w końcu schudnąć?

Wiele osób marzy o tym aby schudnąć. 

Jednak wyniki badań naukowych nie pozostawiają złudzeń - większość osób, które stosują diety, po roku waży tyle samo, a nawet więcej. Tymczasem coraz częściej publikuje się wyniki badań, z których wynika, że plaga otyłości rozwija się w coraz szybszym tempie na całym świecie. Przykładowo tylko w Wielkiej Brytanii aż dwie trzecie dorosłych ludzi ma nadwagę lub jest otyła.

Dlatego nic dziwnego, że coraz więcej naukowców zajmuje się tym problemem. Ich badania w coraz większym stopniu koncentrują się na stronie psychicznej otyłości. W efekcie powstała psychologia otyłości. Z różnych badań na ten temat największy rozgłos w mediach zyskały badania prowadzone przez profesora Bena Fletchera i doktor Karen Pine. Przeprowadzili oni badania, a następnie eksperymenty, mające wykazać, jaki wpływ na wagę ciała ma zmiana nawyków. Okazało się, że mają one decydujący wpływ na trwały proces tracenia na wadze.

Podczas trwającego 28 dni programu ochotnicy z nadwagą i otyłością zmieniali swoje nawyki, zmuszające ich do przejadania się. Uczestnicy programu tracili około 1 kilograma tygodniowo. Co ważne, utrata wagi utrzymała się po zakończeniu programu. Było to możliwe dzięki temu, że udało im się skutecznie zmienić swoje nawyki i w efekcie tracili oni wagę do uzyskania takiej wagi, jaką chcieli uzyskać.

Problem ludzi stosujących diety polega na tym, że nie zmieniają oni swoich nawyków - nawyków prawidłowego odżywiania się, ćwiczeń fizycznych, itd."W efekcie gdy kończą dietę lub nie starcza im siły woli i rezygnują np. z chodzenia na siłownię, to wracają do pierwotnej wagi.

Zmień swoje nawyki - a zyskasz lepszą sylwetkę!

Dlatego jeśli Twoim celem lub marzeniem jest zmiana swojej wagi, to zacznij zmieniać swoje nawyki, a sukces pojawi się wcześniej czy później.

Nie dawaj tego swojemu czworonogowi!

Trujące pokarmy i rośliny

Czy wiesz, jakich produktów nie powinien jeść Twój pupil?
Każdy świadomy właściciel czworonoga wie, że ludzkie jedzenie w większości nie jest odpowiednie dla jego psa lub kota. Często jednak zdarza się, że pupil "wyłudzi" u nas trochę tego, co jemy lub szybko przechwyci coś, co spadnie nam ze stołu. Warto wiedzieć, które z produktów są dla czworonogów niebezpieczne i mogą wywołać poważne zatrucia.

Czekolada, a właściwie kakao - kakao zawiera substancję o nazwie teobromina, która może wywołać poważne zatrucie. Jej ilość w czekoladzie jest bezpieczna dla ludzi, ale u psów i kotów jej trawienie przebiega znacznie wolniej. Poza czworonogami teobromina jest toksyczna także dla koni, papug, królików i nornic. Szczególnie niebezpieczne jest zjedzenie przez psa lub kota czekolady gorzkiej, z dużą zawartością kakao. Jeżeli nasz pupil zje większą ilość czekolady najlepiej zgłosić się do weterynarza oraz spróbować wywołać wymioty (najlepiej w ciągu 2 godzin od spożycia czekolady). Objawy zatrucia teobrominą to m.in. wymioty, drgawki, nadmierne pobudzenie, wzrost ciśnienia, drżenie, sztywność, zaburzenia rytmu serca, częste oddawanie moczu.

Cebula i czosnek - prowadzą do podrażnienia układu pokarmowego czworonogów i mogą spowodować rozpad czerwonych krwinek. Odpowiedzialne są za to dwusiarczki, które powstają podczas trawienia cebuli i czosnku. Koty są bardziej podatne na szkodliwe działanie tych substancji. Toksyczna ilość jest szacowana na 0,5% masy ciała.

Surowe ciasto drożdżowe - jeśli nasz pupil zje surowe ciasto drożdżowe, może ono dalej rosnąć w jego przewodzie pokarmowym i stanowić poważne zagrożenie. Upieczone ciasto drożdżowe nie jest już szkodliwe.

Winogrona i rodzynki - również rodzynki są toksyczne, szczególnie dla psów, choć mechanizm zatrucia jest mniej poznany i nie dotyczy wszystkich ras w tym samym stopniu. Dawka niebezpieczna wynosi około 11,5 grama na kilogram masy ciała. Spożycie tej lub większej ilości prowadzi do zapalenia żołądka i jelit, a także może poważnie uszkodzić nerki.

Dania z dużą zawartością soli i tłuszczu - nie są również zdrowe dla ludzi. U zwierząt tego typu dieta może prowadzić do poważnych problemów trawiennych, zwykle manifestujących się biegunką i wymiotami.

Kruche kości (szczególnie gotowane kości drobiu) - łamliwe kości mogą stanowić ryzyko zakrztuszenia się zwierzęcia, a także skaleczenia lub przebicia układu pokarmowego.

Słodycze bez cukru (słodzone ksylitolem, np. gumy do żucia) - ksylitol może powodować u wrażliwszych ras poważne uszkodzenia wątroby.

Orzechy makadamii - mało popularne w Polsce, a szczególnie toksyczne dla psów. Objawy takie jak słabość, wymioty, drgawki i gorączka pojawiają się w ciągu 12 godzin od spożycia orzechów i mogą trwać do 2 dni.

Awokado - odmiana gwatemalska zawiera szczególnie dużo toksyny zwanej persin. Ta substancja nie jest szkodliwa dla ludzi (rozważa się nawet jej stosowanie jako lekarstwa na raka piersi), ale jest toksyczna dla wielu gatunków zwierząt (szczególnie dla ptaków, ale również królików, krów, kóz, koni, zwierząt gospodarskich i domowych). Objawami zatrucia są zwykle wymioty i biegunka.

Alkohol i kawa - zawierają metyloksantyny (podobnie jak kakao) i są toksyczne dla zwierząt.


Choć zwierzęta zwykle instynktownie wiedzą, które rośliny są dla nich trujące, czasami zdarza się, że szczeniak lub kociak podgryza rośliny dla zabawy. Oto lista popularnych roślin domowych i ogrodowych, które lepiej przenieść poza zasięg takiego amatora roślinnych przekąsek:
*lilie: toksyczne dla kotów, mogą prowadzić do uszkodzenia nerek. Każda część rośliny jest toksyczna, a objawy może wywołać nawet zjedzenie jednego liścia. Co ciekawe, nie obserwuje się objawów zatrucia liliami u psów,
*aloes: toksyczny dla psów i kotów,
*skrzydłokwiat: wszystkie części rośliny są trujące,
*adenium: sok z tej rośliny może powodować nawet porażenie czynności serca,
*amaryllis: toksyczny dla psów i kotów, szczególnie cebulki rośliny,
*rododendron: toksyczny dla wielu gatunków zwierząt gospodarskich i domowych,
*gipsówka (łyszczec) - częste wypełnienie bukietów, wywołuje biegunkę i wymioty u psób i kotów,
*begonia: szczególnie jej bulwy, szkodliwe dla psów i kotów; powodują podrażnienie ust, języka, puchnięcie, trudności w oddychaniu i wymioty
*cyklameny: szczególnie toksyczna jest część korzenna,
*żonkile, tulipany, narcyzy, mieczyki - ich cebulki są toksyczne dla psów i kotów,
*ozdobne gatunki fasoli: korzenie i surowe strąki mogą powodować poważne zaburzenia jelitowe,
*cis: toksyczny dla psów i kotów, a szczególnie dla koni; toksyny nie zawierają jedynie owoce tej rośliny,
*funkia: popularna w ogrodach, toksyczna dla psów i kotów,
*wilce: poza objawami ze stronu układu pokarmowego, może wywoływać nawet halucynacje u psów i kotów,
*oleander: bardzo toksyczny dla psów, kotów oraz koni,
*bluszcz: szczególnie liście bluszczu są toksyczne dla psów i kotów,
*goździki, chryzantemy: nie stanowią poważnego zagrożenia, ale mogą wywołać wymioty i biegunkę,
*poisencja: historie o jej toksyczności są mocno przesadzone, może wywołać swędzenie i pieczenie w ustach, niegroźne wymioty.

Niebezpieczeństwo w kuchni

10 najczęstszych źródeł zatruć

Czy wiesz, które produkty żywnościowe najczęściej są przyczyną poważnych zatruć pokarmowych?

Przygotowując codziennie posiłki we własnej kuchni często nie jesteśmy świadomi, jak niebezpieczne może być nieodpowiednie umycie czy przyrządzenie pokarmów, które są częstym siedliskiem różnego rodzaju patogenów. Odpowiednia higiena i obróbka może ryzyko zakażenia znacznie ograniczyć..

Amerykańska organizacja non-profit Center fo Science in the Public Interest (CPSI) przygotowała, na podstawie danych Amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (FDA), zestawienie 10 produktów żywnościowych o najwyższym ryzyku zakażenia bądź zatrucia. Poniżej ich lista wraz z zalecanymi środkami ostrożności.

1. Zielone liście - chodzi tu o różnego rodzaju sałaty i kapusty, a także szpinak. Zielone liście są przyczyną aż 30% zatruć analizowanych w tym zestawieniu. Były źródłami zakażeń m.in. bakterią E. coli, norowirusami i Salmonellą. Zatrucia notowano zwykle w restauracjach oraz szkolnych stołówkach.

2. Jajka - w szczególności skorupki jajek mogą być siedliskiem Salmonelli, choć jeden z jej typów może również zatruć jajko jeszcze zanim jest ono pokryte skorupą. Najwięcej zachorowań notuje się w restauracjach oraz więzieniach.

3. Tuńczyk - wiele się mówi o zatruciu tej ryby rtęcią, a może być ona także źródłem zakażenia różnymi patogenami. Najczęściej chodzi o zatrucie skombrotoksyną, która pojawia się w tuńczyku, jeśli jest przechowywany w temperaturze powyżej 15 stopni Celsjusza. Jeśli ryba będzie odpowiednio przechowywana, nie stanowi zagrożenia - jeśli jednak toksyna zacznie się uwalniać, nie może jej zniszczyć gotowanie, zamrażanie, wędzenie czy konserwowanie.

4. Ostrygi - mogą być źródłem zatruć za sprawą norowirusów oraz wirusa Vibrio. Zdecydowanie groźniejszy jest wirus Vibrio, należący do tej samej rodziny co cholera - zatrucie tym wirusem może prowadzić do śmierci.

5. Ziemniaki - choć spożywa się je głównie jako gotowane, również mogą stać się źródłem zatrucia E. coli, Salmonellą, Shigellą oraz Listerią. Tłumaczy się to prawdopodobnym przenoszeniem na ugotowane ziemniaki tych bakterii z surowych produktów (np. sałatek) lub przyborów kuchennych.

6. Sery - zatrucia zazwyczaj wywołuje Salmonella. Choć obecnie sery wytwarzane są z pasteryzowanego mleka, może się zdarzyć, że w trakcie ich produkcji ulegną zakażeniu. Należy unikać serów o nieznanym pochodzeniu. Miękkie sery, takie jak feta, brie, camembert mogą przenosić także Listerię. Przypadki zatruć najczęściej notowane są w prywatnych domach.

7. Lody - mogą być źródłem zatrucia Salmonellą lub gronkowcem, a także listerią. Dotyczy to głównie lodów wykonywanych w domu z nieugotowanych jajek, choć zdarzały się przypadki zatrucia całych partii lodów w fabrykach.

8. Pomidory - mogą być źródłem zatrucia Salmonellą, rzadziej norowirusem. Salmonella może wniknąć do pomidora przez niewielkie uszkodzenia skórki, a wówczas trudno się jej pozbyć bez odpowiedniej obróbki termicznej. Ponad 70% zatruć pomidorami miało miejsce w restauracjach.

9. Kiełki - surowe kiełki mogą być źródłem zatrucia Salmonellą i E. coli. Najczęściej okazuje się, że zakażone były już nasionka, a podczas hodowli kiełków ciepło i wilgoć stanowiły idealne warunki dla rozwoju bakterii. Jeśli uprawiamy kiełki, należy wybierać nasiona ze sprawdzonych źródeł, tylko takie, które są przeznaczone do wysiania na kiełki.

10. Owoce jagodowe (w tym m.in. truskawki, maliny, borówki) - źródłem zatrucia najczęściej jest pierwotniak Cyclospora, który wywołuje chorobę pasożytniczą jelit. Jej głównym objawem jest silna biegunka. Wyleczenie wymaga podania antybiotyku.

Należy zauważyć, że większość opisanych zatruć miała miejsce w restauracjach i innych miejscach, gdzie przygotowuje się posiłki na masową skalę. We własnej kuchni mamy znacznie większą kontrolę nad higieną i odpowiednim przygotowywaniem posiłków. 

Należy przestrzegać następujących zaleceń.

*Gotuj - mięso i jajka. Warto sprawdzać termometrem wewnętrzną temperaturę większych kawałków mięsa np. pieczeni.

*Rozdzielaj - nie kładź na desce, na której kroiłaś surowe mięso, produktów, które będą spożywane na surowo. Używaj osobnego noża.

*Przechowuj w lodówce - większość bakterii do rozwoju potrzebuje temperatury pokojowej. Jeśli nie zamierzasz spożyć danego produktu w ciągu 4 godzin, schowaj go do lodówki.

*Myj - pod bieżącą wodą myj owoce i warzywa. Usuń i wyrzuć zewnętrzne liście sałaty czy kapusty.

*Myj swoje ręce - wodą z mydłem przed przygotowaniem posiłków. Zachowaj szczególną ostrożność, jeśli masz biegunkę, lub zmieniasz dziecku pieluszki.

*Dbaj o czystość w kuchni:
- myj i odkażaj powierzchnie kuchenne, w tym blaty, zlewy, półki w lodówce, uchwyty szafek. Użyj do tego gorącej wody z mydłem, a najlepiej środka odkażającego (np. z chlorem);
- myj i odkażaj przybory kuchenne, w tym deski do krojenia, gąbki, szczotki do warzyw, noże (wystarczy umyć je w zmywarce);
- zmień deskę na nową, jeśli pojawią się na niej szczeliny i pęknięcia, które trudno domyć;
- wybieraj w zmywarce program o minimalnej temperaturze 60 stopni Celsjusza;
- odkażaj wielorazowe torby na zakupy, ścierki i ręczniki kuchenne. Torby i ścierki pierz często w gorącej wodzie;

Gąbki, szczotki i niemetalowe przybory kuchenne możesz odkazić w mikrofalówce lub umyć je w zmywarce