Woda jest niezbędnym składnikiem pożywienia. O ile bez pokarmu człowiek przeżyje ponad miesiąc, o tyle po kilku (kilkunastu) dniach bez wypijania wody może nawet dojść do śmierci. Mimo, że nie jest ona źródłem energii często zapominamy, że jest jednym z ważniejszych składników pokarmowych. Nie bez przyczyny mówi się, że jest ona “źródłem życia”.
Znaczenie wody
Wszystkie procesy zachodzące w organizmie wymagają jej obecności. Jest ona właściwym środowiskiem dla procesów biologicznych oraz rozpuszczalnikiem dla wielu składników chemicznych, np.: soli mineralnych lub związków toksycznych, które powstają np.: podczas wysiłku fizycznego. Główną rolę jaką pełni w organizmie człowieka to przenoszenie składników pożywienia oraz produktów przemiany materii do narządów i komórek, a także wydalanie z organizmu związków toksycznych. Woda jest składnikiem wszystkich komórek i tkanek i bierze udział w prawidłowym trawieniu przez enzymy, formowaniu kęsów pożywienia oraz w regulacji temperatury ciała.
Zbyt małe nawodnienie organizmu może być przyczyną pogarszania stanu psychofizycznego oraz może prowadzić do: bezsenności, dręczącego pragnienia, rozdrażnienia, zaczerwienienia skóry, braku apetytu, zaburzeń oddychania, wysychania błony śluzowej jamy ustnej oraz osłabienia sił fizycznych. Już 2-3% niedobór wody w organizmie prowadzi do znacznego obniżenia wydolności fizycznej. Niedobór tego składnika zmniejsza też ilość moczu, a z nim ilość usuwanych toksycznych produktów przemiany materii, co może prowadzić do zatrucia organizmu. Długotrwały braku wody w ustroju może prowadzić do jego wyniszczania i nie dalej jak w przeciągu 2 tygodni utrzymującego się stanu odwodnienia może dojść do śmierci.
Ze względu na to, że organizm człowiek nie może magazynować wody konieczne jest stałej jej uzupełnianie w celu zapewnienia prawidłowości zachodzących procesów życiowych. Należy jednak pamiętać, że zarówno niedobór jak i nadmiar spożywania płynów nie są dla organizmu korzystne.
Woda - pomoc w niektórych dolegliwościach
Do znacznych strat wody w organizmie może dojść podczas niektórych stanów chorobowych takich, jak: długotrwała biegunka, wymioty oraz nadmierne pocenie się. W takich sytuacjach wyrównanie tegoż niedoboru może nastąpić dzięki właściwemu dowozowi płynów.
Często też brak lub niedostateczna ilość płynów jest przyczyną powstawania zaparć. Dieta bogata w błonnik pokarmowy powinna wiązać się ze zwiększoną ilością wypijanych płynów, bowiem błonnik wiąże wodę. Dzięki temu zwiększa się objętość stolca, a tym samym skrócony zostaje pasaż jelitowy. W ten sposób w naturalny sposób można spróbować zwiększyć częstotliwość wydalania kału.
Dobrze jest też na czczo wypić szklankę naturalnej wody mineralnej, aby oczyścić i przepłukać błonę śluzową przewodu pokarmowego. Na procesy trawienia ma wpływ obecność w niektórych wodach naturalnych siarczanów i związanych z nimi: sodu lub magnezu. Przyczyniają się one do zwiększania perystaltyki jelit. Wody o bardzo dużej zawartości siarczanów (> 2500 mg/l) mogą mieć działanie silnie przeczyszczające. Z tego powodu nie należy wypijać ich zbyt często.
Oddziaływanie oraz przyswajalność poszczególnych składników mineralnych znajdujących się w wodach naturalnych zależy od stężenia i postaci chemicznej danego pierwiastka oraz stężenia składników towarzyszących.
Co i ile pić
Źródłem wody dla organizmu są przede wszystkim naturalna woda mineralna oraz napoje. Pewne jej ilości pochodzą też z pokarmu stałego. Przyjmuje się, że człowiek powinien dostarczać 1 ml wody na 1 kcal spożywanego pokarmu lub 30 ml na 1 kg masy ciała, co w praktyce przekłada się na około 1,5-2 litrów wody dziennie. Zapotrzebowanie ustroju na płyny zależy też od aktywności fizycznej, wilgotności i temperatury powietrza. Wraz ze wzrostem aktywności ruchowej oraz temperatury otoczenia należy zwiększać jej spożycie. Można wypijać rozcieńczone soki owocowe, warzywne, słabe napary herbaty, napary mięty, rumianku czy dzikiej róży. Wodę należy pić małymi porcjami (porcja około 100-150 ml) przez cały dzień.
Informacje na etykiecie wody
Na etykietach wód znajdują się informacje o stopniu mineralizacji (bardzo nisko-, nisko-, średnio-, wysokomineralizowana) oraz zawartości siarczanów, chlorków, wapnia, magnezu, fluorków, żelaza, sodu, a także kwaśności czy zaleceń do włączania do diety niemowląt, diety ubogiej w sód, bądź też o działaniu przeczyszczającym lub moczopędnym. Wszystkie te informacje są bardzo istotne przy doborze wody w zależności od wieku czy stanu zdrowia.
Najlepszą wodą przeznaczoną do codziennego spożycia u dorosłych osób zdrowych są naturalne wody mineralne, średniomineralizowane, a jednocześnie niskiej zawartości sodu. Osobom z chorobą nadciśnieniową, chorobami nerek, dróg moczowych oraz kobiet w ciąży i niemowląt zaleca się wypijanie wód niskomineralizowanych i niskosodowych. Natomiast wody wysokomineralizowane mogą być zalecane przy szczególnie wysokiej aktywności fizycznej. Wody o wysokim stężeniu wodorowęglanów, żelaza oraz sodu zaleca się wyłącznie podczas kuracji w chorobach przewodu pokarmowego przy odpowiednim rozcieńczeniu pod kontrolą specjalisty.
Zdajmy sobie sprawę, że ciągle pijemy zbyt mało. Dopiero gdy doskwiera nam pragnienie sięgamy po coś do picia. Wtedy wypijając naraz zbyt duże ilości wody niepotrzebnie obciążamy swój układ krążenia, dlatego pijmy często, ale w umiarkowanych ilościach wodę czystą biologicznie.